कॉन्फिडन्स तो का नसतो? कुठून येतो?

श्रीरंग पडबिद्रीकर नावाचा उमेदवार माझ्यासमोर गोंधळून बसला आहे. बिचारा किंचित घाबरलेला, उगाचच. हाताची चाळवाचाळव आणि माझ्या केबिनमध्ये उगाचच चौफेर नजर फिरवतोय. त्याच्या डोक्यावरचं टेन्शन कमी करावं. या उद्देशानं मी श्रीरंगाला विचारलं, ‘काय श्रीरंग कसा आहेस?’ 

‘ठीक आहे सर’ तो. त्याला अजून कम्फर्टेबल बनवावं या उद्देशानं मी परत प्रश्न केला ‘का रे ठीक? चांगला नाहीस?’ तो कसानुसा हसला. म्हणाला, ‘बरा’.

मी हसलो. तोही हसला. 

‘तुझ्या या बायोडेटावर तुझी संपूर्ण माहिती आहे. चांगली आहे, पण तू जर तुझ्याबद्दल थोडी माहिती सांगितलीस तर बरं होईल.’ मी त्याला अजून कम्फर्टेबल करण्याच्या उद्देशानं विचारलं.

मुलाखत घेणारी व्यक्ती ही कोणत्या तरी परग्रहावरून आलेली असते आणि ती खूप दृष्ट असते, असा एक समज उमेदवारांमध्ये असतो. याच समजातून बिचारे मुलाखतीच्या आधीच स्वत:चा आत्मविश्वास गमावून बसतात. अर्थात, उमेदवाराला छळणारी मंडळीही असतात. पण आता तर अशा मुलाखतकर्त्याला ‘मुलाखती कशा घ्याव्यात’ याचं प्रशिक्षणही अनेक संस्था देत असतात.

माझा आजवरचा मुलाखती घेतानाचा अनुभव मात्र एकच सांगतो, जवळपास ६0-७0 टक्के मराठी मुलं ही मुलाखत देताना आत्मविश्वासाअभावी मागे पडतात. मुलाखत देताना जो आत्मविश्वास उमेदवारांमध्ये अपेक्षित असतो, तो न दाखवल्यामुळे पहिल्या काही सेकंदामध्ये स्वत:बद्दलचं निगेटिव्ह मत तयार करून बसतात.

मागच्या लेखात आपण ‘स्वत:बद्दल’च्या माहितीबद्दल वाचले असेलच. स्वत:विषयी काहीही सांगताना तुम्हाला विचार करावा लागतो. तो विचार झाला की जे आहे ते आत्मविश्वासानं सांगता यायला हवं. शहरातील मुलं, वेगवेगळ्या प्रांतातून आलेल्या हिंदी भाषिक मुलांमध्ये एक प्रकारचा आत्मविश्वास आलेला असतो. हाच आत्मविश्वास मराठी मुलं, स्पेशली ग्रामीण भागातून आलेल्या मुलांमध्ये कमी पडतो. माझंच उदाहरण सांगतो, मी पहिल्यांदा विदर्भातील एक छोट्या खेड्यातून नाशिकसारख्या शहरात अकरावीला प्रवेश घेतला. तेव्हा माझा आत्मविश्वास कधी कधी मला दगा देत असे. इंग्रजी माध्यमात शिकलेले, फाडफाड इंग्रजी बोलणारे विद्यार्थी बघितले की, मी कोशात जायचो; पण जेव्हा माझ्यापेक्षा मठ्ठ मुलं पुढं जायला लागली, तेव्हा लक्षात आलं, काहीतरी गडबड आहे. मी कॉलेजमधील वेगवेगळे फोरम्स जॉईन केले. व्यक्तिमत्त्व विकासावर काम करणार्या एका जागतिक संघटनेत कार्यकर्ता म्हणून काम करू लागलो. हळूहळू माझा आत्मविश्वास वाढू लागला.

आत्मविश्वास ही एका दिवसात वाढणारी गोष्ट नाही. तो तुमच्या व्यक्तिमत्त्वाचा भाग असावा लागतो. आणि हा आत्मविश्वास जेव्हा तुम्ही स्वत:ला जगासमोर, समाजासमोर मुलाखतीमध्ये जेवढय़ा आत्मविश्वासाने तुम्ही सामोरे जाता, तेवढय़ा टक्क्याने तुमची सिलेक्ट होण्याची शक्यता जास्त असते. मला खूपदा प्रश्न पडतो की, आपल्याकडे ज्या काही गुण/गोष्टी असतात त्याचा उपयोग आपल्याला करता यायला हवा, तो आपण का करत नाही? घाबरत, चाचपडत वागून तुम्ही पुढे येणार नाही.

श्रीरंग पडबिद्रीकरनं याचं आत्मविश्वासावर काम केलं. तो कमावला. पहिली मुलाखत त्याची फेल गेली, पण आता तो एका मल्टिनॅशनलमध्ये प्रॉडक्शन इंजिनिअर म्हणून काम करतोय. तुमची संधीही तुम्हाला अशीच गवसू शकेल. 

(लोकमत, ३१ जाने २०१४ )