कच्च्या इंग्रजीचा पचका

नोकरी मिळवण्यासाठी इंग्रजीचे ज्ञान किती आवश्यक आहे? 

एखाद्या ऑफिसमध्ये सर्व जण स्थानिक भाषा आणि राष्ट्रभाषा बोलत असतील तर दररोजचे असे किती संभाषण इंग्रजीत होते? 

खरेच इंग्रजी बोलणे आणि तेही फाडफाड बोलता येणे खरेच गरजेचे आहे का? नोकरी देणारे लोक या परदेशी भाषेवर एवढे प्रेम का करता? असे अनेक प्रश्न मला विचारले जातात.ज्या मुलांना इंग्रजी चांगले बोलता येत नाही त्यांना तर ही भाषा आपल्या प्रगतीतला अडसरच वाटते. 

माझ्या मते, तुम्ही कोणत्या क्षेत्रात तुमचे करिअर करू इच्छिता, आयुष्यात कोणत्या स्तरात पोहोचण्याची तुमच्या इच्छा आहे या गोष्टीवर या प्रश्नांची उत्तरे अवलंबून आहेत. ऑफिस मधील पत्र व्यवहार, संवाद, कामाचं स्वरूप इंग्रजीत आवश्यक असेल तर आपल्याला इंग्रजी व्यवस्थित लिहिता यायला हवी. आपले विचार इंग्रजीत मांडता यायला हवेत. आयटी, बीपीओ, केपीओ आणि तत्सम सेक्टरमध्ये तर इंग्रजी आवश्यक ठरते. पण कदाचित मॅन्युफॅक्चरिंगमध्ये शॉप फ्लोअरवर कामगारांना सांभाळणार्या शिफ्ट सुपरवायझरला इंग्रजीचे अद्ययावत ज्ञान असण्याची काही आवश्यकता नसते.

एकदा एका ऑटो कॉम्पोनंट बनवणार्या मोठय़ा कंपनीच्या प्लाण्ट मॅनेजर ने मला सांगितले होते, ‘इंटरव्ह्यूच्या वेळी एखादा फाडफाड इंग्रजी बोलणारा इंजिनिअर मी सहसा निवडत नाही, मला माहीत आहे, तो माझ्याकडे काही टिकणार नाही.’ त्याचे हे मत ऐकून मला हसावे की रडावे हे कळले नाही. पण उमेदवार निवडताना अशा गोष्टीही विचारात घेतल्या जातात, हे आपण लक्षात ठेवायला हवे.

सध्याच्या काळात इंग्रजी भाषा बोलता येणे अतिशय महत्त्वाचे आहे, इंग्रजी बोलणार्या उमेदवाराला निवडीत प्रेफरन्स मिळतो. पण नेहमी इंग्रजी येते म्हणून निवड होते असेही नाही. भाषेपेक्षा महत्वाचे असते ते कम्युनिकेशन. संवाद. भाषा कोणतीही असो, तुम्ही तुमचे कम्युनिकेशन कसे करता हे महत्त्वाचे असते. 

मॅनेजरपदासाठी आपण मुलाखत देत असाल तर इंग्रजी गरजेचे ठरते. तुम्ही मल्टिनॅशनलमध्ये काम करत असाल तर तुमचे इंग्रजी कसे आहे हेही बघितलं जाते. पण मुलाखतकर्ता फक्त आपलं भाषाज्ञान बघत नाही हे कायम लक्षात ठेवा. तुम्ही तुमची मते कशी मांडता, समोरच्या व्यक्तीला तुम्ही कशा पद्धतीने प्रभावित करता हे महत्त्वाचे ठरते.

मुलाखतीच्या वेळेस जर इंग्रजीत संभाषण करताना अडचणी येत असतील, तर (आणि तुम्ही एण्ट्री लेव्हलला असाल) मुलाखत घेणार्याला तुम्ही तुम्हाला येत असलेल्या (आणि त्याला समजणार्या) भाषेत मुलाखत देण्याची विनंती करू शकता. मी स्वत: खूप उमेदवारांना ही संधी दिलेली आहे आणि त्यापैकी बरेचसे उमेदवार सिलेक्टही झालेले आहे. 

मात्र तुम्ही विनंती कशी करता, तुमचे तुमच्या विषयाचे ज्ञान, आत्मविश्वास कसा आहे हे ही महत्वाचे. केवळ इंग्रजीत बोलायचे म्हणून हातपाय गाळून, त-त करत बोलण्यात काही हाशील नाही. इंग्रजीची काळजी करू नका, शिकायला आणि नंतर बोलायला इंग्रजी अतिशय सोपी आहे, हे मी अनुभवानं सांगू शकतो.

हिंमत ठेवा.

(लोकमत, ७ फेब्रु २०१४)